EFEKT CIEPLARNIANY
W porozumieniu paryskim państwa na całym świecie zobowiązały się zatrzymać globalne ocieplenie znacznie poniżej 2 °C, celując w maksimum 1,5 °C ponad poziom sprzed epoki przemysłowej. Na ten moment średnia globalna temperatura wzrosła już o 1,2 °C. Główną przyczyną tego stanu rzeczy jest rosnący poziom gazów cieplarnianych w atmosferze, spowodowany różnymi procesami wywołanymi przez człowieka. Gazy te tymczasowo zatrzymują część ciepła słonecznego, które w przeciwnym razie ulatniałyby się bezpośrednio w przestrzeń kosmiczną. Zjawisko to nazywamy efektem cieplarnianym i jest to proces naturalny, kształtujący warunki życia na Ziemi. Problem w tym, że obecne emisje osiągnęły taki poziom, że wzmacniają ten efekt, powodując zmiany klimatyczne.
GAZY CIEPLARNIANE
Na efekt globalnego ocieplenia wpływa kilka różnych gazów cieplarniach. W grze „Klimatyczne wyzwania” skupiamy się na najważniejszych z nich: dwutlenku węgla (CO2), metanie (CH4) i podtlenku azotu (N2O).
DWUTLENEK WĘGLA pochodzi głównie ze spalania paliw kopalnych (węgla, ropy i gazu ziemnego, nazywanego również gazem kopalnym) oraz emisji z torfowisk wykorzystywanych pod grunty rolne. Torfowisko to rodzaj gleby o wysokiej zawartości substancji organicznych zawierających węgiel. W sytuacji, kiedy gleba jest naruszana (na przykład w trakcie orania na potrzeby uprawy), materiał organiczny rozkłada się, uwalniając do atmosfery dwutlenek węgla.
METAN pochodzi głównie z układu trawiennego przeżuwaczy (np. krów i owiec) oraz z obornika znajdującego się w oborach i magazynach (takich jak doły na gnojowicę). Pozbawione tlenu żołądki przeżuwaczy oraz miejsca przechowywania obornika stanowią idealne środowisko życia dla mikroorganizmów produkujących metan.
TLENEK AZOTU pochodzi głównie z produkcji nawozów sztucznych, torfowisk wykorzystywanych jako grunty rolne oraz stosowania nawozów sztucznych i odchodów zwierzęcych na polach i pastwiskach. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają żyjące w glebie mikroorganizmy, które rozkładają zawarte w oborniku, bogate w składniki odżywcze związki azotu, wytwarzając przy tym podtlenek azotu.
Poszczególne gazy cieplarniane przyczyniają się do globalnego ocieplenia w różnym stopniu, ze względu na różną zdolność pochłaniania docierającego do Ziemi promieniowania słonecznego oraz różną żywotność w atmosferze. Aby móc porównywać je między sobą, często przelicza się je na tzw. ekwiwalent dwutlenku węgla (CO2e), mnożąc je przez współczynnik globalnego ocieplenia (GWP).
Istnieją różne metody obliczania skumulowanego wpływu emisji różnych gazów cieplarnianych na klimat. W „Klimatycznych wyzwaniach” wykorzystaliśmy metodę GWP 100, która polega na obliczeniu wartości GWP w 100-letnim horyzoncie czasowym. Wszystkie emisje wyrażone są w kg CO2e (nawet w przypadku dwutlenku węgla). Tam, gdzie mowa o ”wpływie na klimat”, mamy na myśli całkowitą emisję w kg CO2e.
Według GWP 100, 1 kg metanu w ciągu 100 lat wpłynie na klimat 27 razy bardziej niż 1 kg dwutlenku węgla, a 1 kg podtlenku azotu – 273 razy bardziej niż 1 kg dwutlenku węgla. To znaczy, że 1 kg metanu odpowiada 27 kg CO2e, a 1 kg podtlenku azotu odpowiada 273 kg CO2e.